ब्ल्यू मॉरमॉन (Blue Mormon)

आपण सर्वसाधारणपणे मानतो की फुलपाखरे ही फुलामधील रस, मध पिऊन जगतात. पण हे काही पुर्णपणे सत्य नाही. छायाचित्रातील "ब्ल्यू मॉरमॉन" हे फुलपाखरू तर मेलेल्या खेकडयाच्या शरीरातून रस ओढून पिताना दिसत आहे. हे फुलपाखरू स्वालोटेल्स या जातीत येते. या प्रकारची फुलपाखरे आकाराने मोठी, अतिशय आकर्षक रंगाची आणि पंखाच्या शेवटी शेपटीसारखे टोक असणारी असतात. आज जगात त्यांच्या जवळपास ७०० उपजाती आढळतात. "बर्डवींग" हे जगातील आकाराने सर्वात मोठे फुलपाखरु याच जातीतले, तसेच "अपोलो" हे हिमालयासारख्या अती ऊंचावर आढळणारे फुलपाखरूसुद्धा याच जातीतील आहे.

हे ब्ल्यू मॉरमॉन आकाराने बरेच मोठे असते. म्हणजे बर्डवींग नंतर भारतात याचाच दुसरा नंबर आहे. जवळपास १२ ते १५ सें.मी. एवढा पंखांचा विस्तार यांचा आहे. मुख्य काळा रंग असला तरी वरचे पंख आणि खालचे पंख यांच्या वरच्या बाजूवर आकाशी निळ्या रंगाची झळाळी असते. तर पंखाच्या खालच्या बाजूला तसाच रंग असतो. पंखाच्या सुरवतीला गडद लाल रंगाचा ठिपका असतो. धड आणि पोट हे काळ्या रंगाचे असते. जंगलामधे, कधी कधी शहरामधे, बागांमधे सुद्धा हे आपल्याला सहज दिसू शकते. त्याचा मोठा आकार आणि उडण्याची विशीष्ट सवय यामुळे ते लगेच लक्षात येते.

जगलामधे फुलांवर किंवा त्याहीपेक्षा एखाद्या ओलसर मातीच्या भागावर ते सहज आकर्षीत होते. एकदा का मातीवर बसून ते क्षार शोषायला लागले की, ते सहसा विचलीत होत नाही. मग आपण त्यांच्या अगदी जवळ गेलो तरी त्यांना काही फरक पडत नाही. यांचा जीवनक्रम हा लिंबाच्या जातीच्या झाडांवर आणि इतर काही झाडांवर होतो. यांच्या अळ्या या सुरवातीला पानाच्या वर बसतात. पण त्यांचा आकार आणि रंग हा एखाद्या पक्ष्याच्या विष्ठेसारखा असल्यामुळे त्यांच्याकडे सरडे आणि पक्षी दुर्लक्ष करतात. नंतर मात्र अळी थोडी मोठी झाल्यावर ती जर्द हिरव्या रंगाची होते आणि पानाच्या खाली लपून बसते. नंतर थोडयाच दिवसात कोष झाडावर उलटा एका धाग्याच्या सहाय्याने लटकवला जातो आणि मग काही काळानंतर त्यातून झळाळणारे ब्ल्यू मॉरमॉन फुलपाखरू बाहेर येते.