Wednesday, May 24, 2006

कॉमन जझबेल (Common Jezebel)

फुलपाखरे म्हटली की आपण ती रंगीबेरंगी आहेत असे लगेच म्हणतो मात्र बऱ्याचवेळा खुपशी फुलपाखरे ही काळ्या किंवा मातकट रंगाची असतात. पण हे कॉमन जझबेल फुलपाखरू मात्र खऱ्या अर्थाने रंगीबेरंगी असते. हे फुलपाखरू भारत आणि आसपासच्या देशातच फक्त आढळत असले तरे आपल्याला हे फुलपाखरू अतिशय सहज आणि सर्वत्र आढळते. अगदी शहऱ्यातल्या गजबजलेल्या भागात, बागांत, आसपासच्या जंगलात संपुर्ण वर्षभर हे फुलपाखरू आपण पाहू शकतो. हे फुलपाखरू मध्यम आकारचे असून त्याच्या पंखांचा वरचा रंग पांढरा असतो आणि त्यावर काळे पटटे असतात. पंखांचा खालचा रंग गडद पिवळा असून त्यांच्या कडेला साधारणत: पंचकोनी उठावदार भगव्या रंगाचे मोठे ठिपके असतात. पंखावरील शिरांची जाळी ठळक काळ्या रंगाची असते आणि त्यामुळे त्या पिवळ्या / भगव्या रंगांना एकदम "फ्रेम" केल्यासारखा उठाव येतो. इतर फुलपाखराचे वरचे रंग उठावदार असतात मात्र याच्याउलट या फुलपाखराचे बाहेरचे रंग जास्त ऊठावदार असतात.

ह्या फुलपाखरांना जास्त मध असलेली फुले खुप प्रिय असतात त्यामुळे बागेमधील घाणेरी, झिनीया वगैरे फुलांवर ती सतत येत असतात. दिवसा उन्हे चढल्यावर आणि दुपारी यांची जास्त वर्दळ असते. एरवी संथ उडणारी ही फुलपाखरे धोक्याच्या वेळी मात्र भन्नाट वेगाने उडून लांब जाउ शकतात. हे फुलपाखरू मधाकरता लहान झुडपांच्या आसपास, जमिनीलगत उडते. पण बऱ्याच वेळेला जेंव्हा मोठया वृक्षांना बहर येतो तेंव्हा त्यांच्या फुलांवर इतक्या उंचावरसुद्धा ती आपल्याला उडताना दिसतात.

ह्या फुलपाखराची मादी अंडी "लोरॅंथस" सारख्या बांडगुळांवर घालते. ही अंडी गोलाकार आणि पिवळ्याधम्मक रंगाची असून १०/१२ एका वेळी, एका जागी घातली जातात. सैन्यातील एखाद्या शिस्तबद्ध बटालियन प्रमाणे त्यांचे सगळे व्यवहार शिस्तीत, एकाच वेळेला होतात. अगदी अंडयातून बाहेर येण्याच्या वेळेपासून ते लहान असताना खाताना, बसताना त्या एकत्र, एकाच दिशेला तोंड करून बसतात. इतकेच काय पण कात टाकयची त्यांची वेळसुद्धा एकच असते. अगदी या फुलपाखराप्रमाणेच दिसणारे दुसरे एक फुलपाखरू भारतात सापडते त्याचे नाव आहे "पेंटेड सॉ टूथ", मात्र ते आपल्याला मुंबईत बघायला मिळत नाही.

No comments: