Monday, August 21, 2006

यामफ्लाय (Yamfly)

पावसाळा म्हणजे कीटक, फुलपाखरे, पतंग बघण्याचा सर्वात उत्तं काळ. नवीन कोवळी पाने, फुले ह्यांची लयलूट असल्यामुळे या कीटकांना मोठ्या प्रंआणावर खाणे त्यांच्याकरता आणि त्यांच्या पिल्लांकरता उपलब्ध असते. ऍटलास पतंगासारखा जगातला सर्वात मोठा पतंगसुद्धा आपल्याला याच काळात आपल्या जंगलामधे सापडू शकतो. ग्रास डेमन, कॉमन रेड आय, यामफ्लाय यासारखी फुलपाखरे याच काळात आपल्याला दिसू शकतात.

यामफ्लाय हे छोटे पण अतिशय आकर्षक आणि उठावदार असे फुलपाखरू आहे. याच्या पंखाची वरची बाजू लालसर भगवी असते आणि वरच्या पंखाच्या टोकाला काळा रंग असतो. पंखाची खालची बाजू पिवळसर भगवी असते आणि त्यांवर अंगभूत नक्षी असते. पंखाच्या शेवटी लांब शेपट्या असतात. यांच्या टोकाला पांढरा रंग असतो आणि त्या शेवटी वळलेल्या असतात. वाऱ्याच्या झुळकीबरोबर त्यांची हालचाल होत असते आणि याच कारणाकरता त्यांचे भक्षक सहज फसून डोके समजून शेपटीवर हल्ला चढवतात. यांची उडण्याची पद्धत संथ, हळू आणि जमीनीलगत असते. जंगलातील रस्त्याच्या आसपासच्या कमी उंचीच्या झाडाझूडपांवर ही एकेकटी उडताना दिसतात. यांच्या अळ्या फिकट हिरव्या रंगाच्या आणि त्यांच्या अन्नझाडाच्या कोवळ्या पानासारख्या दिसतात. यामचे कोवळे कोंब आणि स्माईलेक्सच्या वेलीवर या अळ्या वाढतात. या अळ्यांना एका विशिष्ट्य लाल, मोठ्या मुंग्यांकडून संरक्षण मिळते.

मुंग्या ह्या खऱ्यातर फुलपाखरांच्या अळ्यांच्या प्रमूख शत्रू. पण ह्या "लायसँनीड" किंवा "ब्लु" वर्गाच्या फुलपाखरांच्या अळ्यांचे खास प्रकारचे सहजीवन बऱ्याच जातीच्या मुंग्यांबरोबर असते. ह्या सहजीवनामध्ये बरेच वेगवेगळे प्रकार आहेत. काही जातीमध्ये अळ्यांकडून मुंग्याना एक मधासारखा गोड द्राव मिळतो आणि त्याबद्द्ल मुंग्या त्यांचे संरक्षण करतात. तर काही जातींअध्ये ह्या अळ्या चक्क त्या मुंग्यांच्या पिल्लांचा अन्न म्हणून वापर करतात. जेंव्हा ह्या अळ्यांचा आकार वाढत जातो तेंव्हा त्यांच्या ग्रंथीमधून गोड द्राव स्त्रवण्याचे प्रमाण वाढत जाते. त्याचबरोबर त्यांना मुंग्यांकडून मिळणारे लक्ष आणि संरक्षण पण वाढत जाते.

No comments: